Roman Garbarczyk
(1895-1964), Książ

Major Roman Garbarczyk urodził się 16 stycznia 1895 roku w Książu jako syn krawca Antoniego Garbarczyka i Stanisławy z d. Kozłowska. Ukończył szkołę powszechną w Książu i przez siedem lat uczył się w Gimnazjum w Śremie. Tu działał w tajnej uczniowskiej organizacji patriotycznej Towarzystwo Tomasza Zana. W marcu 1915 roku otrzymał powołanie do armii niemieckiej i walczył na frontach I wojny światowej do jej końca. Służył w artylerii jako działonowy, tj. dowódca obsługi działa. W grudniu 1918 roku wrócił do Książa.

Powstanie wielkopolskie i wojna 1919-1921
Przystąpił do konspiracji organizującej zbrojne powstanie. Brał udział w wymarszu na rozbrajanie śremskiego garnizonu w nocy 30 grudnia 1918 roku jako dowódca drużyny. 6 stycznia 1919 roku wstąpił do śremskiego batalionu powstańczego i już 13 stycznia wyruszył z nią na front pod Leszno. Tam otrzymał przydział do 2 kompanii. Był dowódcą odcinka Pawłowice. Walczył w Grupie Leszno do końca powstania i został wcielony do 6 PSWlkp (później 60 PP). W marcu 1919 roku wysłano go do szkoły podoficerskiej w Poznaniu. Przebywał tam do sierpnia 1919 roku, najpierw jako uczeń, potem jako dowódca plutonu. We wrześniu 1919 roku jako dowódca 8 kompanii wrócił do 60 PP, który wtedy stacjonował pod Zbąszyniem i przebył z nim szlak bojowy, przez wyzwalanie Bydgoszczy na front wschodni, na wojnę polsko-bolszewicką. W czerwcu 1920 roku został ranny i przebywał w szpitalu w Wilnie. Po powrocie na front białoruski, we wrześniu 1920 roku otrzymał awans na podporucznika. Ponownie ranny, przebywał w październiku 1920 roku w szpitalu w Ostrowie Wielkopolskim i w Poznaniu.

Po wyzdrowieniu objął stanowisko adiutanta Komendy Garnizonu 60 PP w Ostrowie Wielkopolskim. W maju 1921 roku awansował na porucznika i pełnił funkcję adiutanta sztabu 60 PP. W kwietniu 1922 roku awansował na kapitana i pełnił funkcję dowódcy kompanii w 60 PP do sierpnia 1927 roku. 11 kwietnia 1923 roku ożenił się w Szamotułach z Anną Sroczyńską. We wrześniu 1927 roku otrzymał przydział do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie, gdzie służył do marca 1932 roku jako dowódca kompanii. W kwietniu 1932 roku awansował do stopnia majora i został przeniesiony jako dowódca batalionu do 11 PP stacjonującego w Tarnowskich Górach. W sierpniu 1935 roku został przesunięty na stanowisko kwatermistrza, tj. drugiego zastępcy dowódcy pułku, i pozostał kwatermistrzem 11 PP do wybuchu II wojny światowej. W kampanii wrześniowej w dramatycznych walkach przedarł się ze swoim pułkiem z Tarnowskich Gór pod Tomaszów Lubelski, gdzie wobec przeważającej siły wroga nastąpiła kapitulacja. Od 20 września 1939 do 31 stycznia 1945 roku znajdował się w niemieckiej niewoli. Początkowo przebywał w niemieckim obozie jenieckim w Brunszwiku (Oflag XI-B Braunscheig), a od października 1939 roku (kwietnia 1940?) w Woldenbergu (Oflag II-C Woldenberg). Wrócił do Tarnowskich Gór i zatrudniał się jako cywilny pracownik umysłowy. We wrześniu 1945 roku podjął pracę w Sztabie Zaopatrzenia Zagłębia Dąbrowskiego, a po likwidacji Sztabu w 1948 roku, zatrudnił się w Zrzeszeniu Spółdzielni Inżynierii Budownictwa. Spółdzielnia została zlikwidowana w 1949 roku i dalej podejmował pracę ze zmiennym szczęściem w różnych miejscach, pracując jako kierownik narzędziowni czy starszy referent. Na początku lat 60. pracował na pół etatu w Centralnym Składzie Opału i Materiałów Budowlanych. Nie wystąpił z wnioskiem o nadanie mu Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego. Jak mówił, nie zamierzał "o nic prosić komunistów". Zmarł 2 grudnia 1964 roku w Tarnowskich Górach. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Książu.

ODZNACZENIA:
Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy za wojnę polsko-bolszewicką w 1920 roku
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
Srebrny Krzyż Zasługi
Medal Niepodległości - MP 167/1932
Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy za wojnę obronną 1939

ŹRÓDŁA:
Archiwa rodzinne
Życiorys napisany własnoręcznie
Dokumenty Kazimierza Wawrzyniaka, dowódcy plutonu w 2 kompanii batalionu śremskiego
kpt. Bogusław Smoleń Zarys historii wojennej pułków polskich. 60 Pułk Piechoty

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe