Antoni Grocholski
(1895-1966), Mchy

Urodził się 12 stycznia 1895 roku w Kołacinie jako syn Franciszka i Marianny z d. Spychała. Ukończył szkołę powszechną w Mchach. Po zakończeniu nauki pracował w majątku Kołacin. Mając 16 lat wyjechał na zachód do pracy w kopalni węgla. W 1915 roku został wcielony do armii niemieckiej i walczył na froncie francuskim I wojny światowej. Podczas urlopu z wojska, 17 czerwca 1917 roku ożenił się w Mchach z Wiktorią Krajewską, córką robotnika Franciszka Krajewskiego i Katarzyny z d. Bartkowiak. Wrócił do domu w grudniu 1918 roku. Z Francji przywiózł aparat fotograficzny i gramofon na korbkę, którego dźwięki zadziwiały sąsiadów. Słysząc muzykę, powiadali, że to czary u Grocholskich. Od razu po powrocie z wojny wstąpił do oddziału Straży Ludowej na odcinku Książ-Mchy. Brał udział w wyprawie oddziału ksiąskiej SL do Śremu na rozbrajanie niemieckiego garnizonu w nocy 30 grudnia 1918 roku. Początkowo pozostał w szeregach Straży Ludowej w Książu. Potem wstąpił do batalionu śremskiego i wyruszył z nim na front powstania wielkopolskiego pod Rawicz. Po zakończeniu powstania wrócił do domu. Otrzymał powołanie do polskiego wojska 15 maja 1919 roku. Nie ma informacji o jego przydziale ani szlaku bojowym, wiadomo, że został zwolniony do rezerwy 15 kwietnia 1920 roku. Wrócił do Kołacina i podjął pracę w tamtejszym majątku jako operator lokomobili parowej. Klucz majątków Mchy, do którego należał Kołacin, był już wówczas własnością Mielżyńskich, zarządzany przez Stefana Doerffera, nowoczesny i zmechanizowany. Antoni ze swoim zmysłem technicznym dobrze się w nim odnalazł i rozwinął. Czytał książki i niemieckie gazety. Nauczył się także fotografować i sam wywoływał zdjęcia. Powszechnie znany jako ?złota rączka?, opiekował się zegarem na wieży kościoła w Mchach, który kilkakrotnie naprawił. W 1943 roku przenieśli się z żoną do Mchów. Po wyzwoleniu z okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1945 roku zamieszkali w Lubięcinie koło Nowej Soli, na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Być może miało to związek z jego aktywnością polityczną przy tworzeniu lokalnych struktur Polskiej Partii Robotniczej. Później wrócili do Mchów. Zmarł 27 lipca 1966 roku, Wiktoria zmarła 22 grudnia 1986 roku. Oboje zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Mchach.

ODZNACZENIA:
Wielkopolski Krzyż Powstańczy - uchw. RP 12.06-0.960 z dnia 1957-12-06

ŹRÓDŁA:
Akta ZBoWiD Koło Książ, Koło Śrem
Archiwa rodzinne
Centralne Archiwum Wojskowe via WTG Gniazdo

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe