Jan Cyplik
(1886-1939), Książ

Urodził się 20 października 1886 roku w Książku jako syn Ignacego i Katarzyny z d. Szymaniak.

Powstanie wielkopolskie i wojna 1919-1921
Należał do organizatorów powstania w Książu. Został członkiem miejscowej Rady Żołnierskiej i, razem z Michałem Ziembowskim, delegatem do powiatowej Rady Żołnierskiej w Śremie. Również wspólnie z Michałem Ziembowskim 18 grudnia 1918 roku zorganizowali tajne spotkanie w celu utworzenia zbrojnego oddziału Straży Ludowej. W nocy 30 grudnia 1918 roku wymaszerował z oddziałem SL jako jeden z dowódców do Śremu na akcję rozbrajania niemieckiego garnizonu. Nie mamy informacji o przebiegu jego służby w wojsku powstańczym i później w Wojsku Polskim. Wiemy, że odszedł do cywila jako oficer rezerwy.

Był dyrektorem Banku Ludowego w Książu i niezwykle aktywnym działaczem społecznym o zdolnościach przywódczych. Na przełomie lat 20. i 30. Był ławnikiem w Zarządzie Magistratu. Od 1929 roku był prezesem Towarzystwa Powstańców i Wojaków Koło Książ i inicjatorem budowy pomnika Powstańców Wielkopolskich na cmentarzu w Książu. Od 1919 roku działał w Bractwie Strzeleckim. W roku 1923 został Królem Kurkowym. Był prezesem Bractwa od lutego 1937 do września 1939 roku, tj. do wybuchu II wojny światowej. Współorganizował uroczystości rocznicowe związane z bitwą o Książ 1848 roku i powstaniem wielkopolskim. Ze względu na jego upór, tablica pamiątkowa poświęcona majorowi Florianowi Dąbrowskiemu i obrońcom obozu Książ ufundowana i odsłonięta w 1935 roku zawisła nie na właściwym domu przy rynku, ale właśnie na budynku Banku Ludowego, gdzie pozostaje do dziś. 20 października 1939 roku został rozstrzelany przez hitlerowców w publicznej egzekucji na rynku w Książu wraz z 16 innymi obywatelami Ziemi Ksiąskiej i Dolskiej. Ciała złożono w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Książu, z zakazem jakiegokolwiek znakowania grobu. W 1945 roku społeczeństwo Książa wystawiło pomordowanym wspólny nagrobek i pomnik na rynku. W latach późniejszych miejsce nagrobka zastąpił pomnik na cmentarzu.

ŹRÓDŁA:
Akta Komisji Weryfikacyjnej Związku Powstańców Wielkopolskich 1936-1939
"Wiadomości Śremskie" nr 19/1929
Protokolarze Bractwa Kurkowego 1902-1948
Wspomnienia Józefa Jackowiaka

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe