Stanisław Kostek Wawrzyniak
(1888-1970), Mchy

Urodził się 9 listopada 1888 roku w leśniczówce w Mchach jako syn leśniczego Mikołaja Wawrzyniaka i Marcjanny z d. Kowalska. W latach 1895-1902 uczył się w szkole powszechnej w Chwałkowie, następnie w szkole miejskiej w Jarocinie. Prywatnie przysposobił się do prac biurowych od 16 do 17 roku życia, potem przez rok uczył się leśnictwa w Rusku w pow. jarocińskim u leśniczego Czujewicza. Od 1906 roku praktykował w lasach mchowskich pod kontrolą nadleśniczego Ziółkowskiego, a po dwóch latach praktyki został pracownikiem leśnym w Gołuchowie w pow. pleszewskim. Tam otrzymał powołanie do służby obowiązkowej w armii niemieckiej z przydziałem do 5 Śląskiego Batalionu Strzelców w Jeleniej Górze. W drugim roku służby ukończył kurs leśniczych, gdzie m.in. nauczył się sygnałów myśliwskich. Uczestniczył także w kursie narciarskim w górach. Po zwolnieniu z wojska objął posadę po swoim ojcu w lasach mchowskich. 18 stycznia 1911 roku ożenił się w Ostrowie pod Śremem z Pelagią Jędrzejczak. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany i walczył w szeregach armii niemieckiej na froncie francuskim. Pod Verdun w wyniku eksplozji został przysypany ziemią i, nieprzytomny, odesłany do szpitala polowego, następnie do kolejnych szpitali w Diedenhofen, Darmstadt, Jeleniej Górze i w Głogowie. Po ponad rocznym leczeniu odesłano go do domu jako niezdolnego do służby wojskowej w 1917 roku. Po okresie rekonwalescencji podjął obowiązki leśniczego w Mchach. Przed wybuchem powstania wielkopolskiego, w drugiej połowie listopada 1918 roku wstąpił do Straży Ludowej obwodu Książ wieś. Pełnił służbę patrolową z bronią w ręku. Brał udział w konspiracyjnych spotkaniach, na których organizatorzy szkolili przyszłych powstańców. W nocy 30 grudnia 1918 roku wymaszerował razem z ksiąskim oddziałem SL do Śremu na rozbrajanie niemieckiego garnizonu. 6 stycznia 1919 roku wstąpił ochotniczo do śremskiego batalionu powstańczego i 13 stycznia wyruszył wraz ze swoją formacją na front pod Leszno. Brał udział w walkach m.in. pod Kąkolewem i Robczyskiem na odcinku Pawłowice, gdzie został przydzielony do 2 kompanii dowodzonej przez chor. Mariana Trawińskiego. Po zakończeniu powstania, 25 lutego 1919 roku wrócił do domu. Jeszcze w 1919 roku został mianowany zarządcą lasów mchowskich. Wtedy poświęcił się zawodowi i uzupełnił wykształcenie. Pracował do 1931 roku, kiedy odszedł z powodu choroby. W 1933 roku przeprowadził się z Mchów do Śremu. Utrzymywał się z emerytury i renty wojskowej. W 1937 roku kupił 4 ha ziemi w Nochowie i przeniósł się tam rok później. Po wybuchu II wojny światowej, 2 listopada 1939 roku został zmuszony przez Niemców do opuszczenia wraz z rodziną domu w Nochowie. Mieli pięć minut, by wyjść. Nie pozwolono im niczego zabrać. Okupację przemieszkali na poddaszu w Śremie, a po zakończeniu wojny wrócili do siebie. Dom był ogołocony ze wszystkiego i musiał się od nowa dorabiać. Prowadził żwirownię, którą w listopadzie 1946 roku mu odebrano i przypisano Wydziałowi Powiatowemu w Śremie. Otrzymał jako rekompensatę 10 ha ziemi, na której gospodarował do roku 1951. Pozostał do końca życia w Nochowie. Zmarł 4 grudnia 1970 roku, Pelagia zmarła 25 listopada 1953 roku. Oboje zostali pochowani na cmentarzu farnym w Śremie.

Odznaczenia:
Wielkopolski Krzyż Powstańczy ? uchw. RP 12.06-0.953 z dnia 1957-12-06
Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich


ŹRÓDŁA:
Centralne Archiwum Wojskowe via WTG Gniazdo
Archiwum Państwowe w Poznaniu

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe