Stanisław Grześkowiak
(1892-1967), Chwałkowo Kościelne

Urodził się 28 października 1892 roku w Chwałkowie jako syn gospodarza Walentego Grześkowiaka i Marianny z d. Bączak. W latach 1899-1907 uczęszczał do szkoły powszechnej w Chwałkowie.
Od 10 października 1912 roku do 18 grudnia 1918 roku służył w kawalerii niemieckiej. Po powrocie do domu ochotniczo przyłączył się do powstania wielkopolskiego. 6 stycznia 1919 roku wstąpił do śremskiego batalionu powstańczego. Wraz z tą formacją wyruszył 13 stycznia na front pod Leszno, gdzie otrzymał przydział do 2 kompanii dowodzonej przez chor. Mariana Trawińskiego. Walczył m.in. pod Robczyskiem i Pawłowicami, brał udział w odparciu ataku niemieckiego pociągu pancernego na Kąkolewo. Jako żołnierz Grupy Leszno został wcielony do 6 PSWlkp. (później 60 PP) i przeszedł z pułkiem szlak bojowy. 20 stycznia 1920 roku uczestniczył wraz ze swoim pułkiem w odbieraniu Bydgoszczy z rąk niemieckich. Stamtąd wyruszył na wojnę polsko-bolszewicką. Został zwolniony do cywila w stopniu plutonowego 21 listopada 1921 roku z garnizonu w Ostrowie Wielkopolskim. Wrócił do Chwałkowa i pracował w rodzinnym gospodarstwie. Ożenił się 25 października 1922 roku w Chwałkowie ze Stefanią Perz. Po ślubie wyjechał z żoną do Francji, gdzie pracował w kopalni. W 1926 roku Stefania zmarła i została pochowana we Francji. Do Chwałkowa wrócił wraz z córką Joanną w roku 1928. 4 lutego 1931 roku ożenił się ponownie, z Cecylią Perz, siostrą pierwszej żony. Aktywnie działał w zarządzie Banku Ludowego oraz Kółku Rolniczym w Chwałkowie. Po egzekucji wykonanej przez hitlerowców na polskich obywatelach jaka miała miejsce w Książu 20 października 1939 roku, znalazł się na zapasowej liście obywateli, którzy także mieli zostać zamordowani w razie wystąpienia jakichkolwiek aktów agresji przeciwko Niemcom. 6 października 1940 został wysiedlony z Chwałkowa i przewieziony do obozu przejściowego w Łodzi. Następnie trafił do gospodarstwa doświadczalnego w Unterer Hardthof koło Giessen, gdzie przez pierwsze dwa lata pracował jako woźnica, a następnie jako pasterz koni, wołów i świń. Od czerwca 1945 roku w Polskim Instytucie Rolniczym w Giessen zajmował się stadem świń, które później trafiło do Polski i służyło jej powojennej odbudowie. Na jego gospodarstwie zamieszkała rodzina Gröning z miejscowości Żurawiniec pow. Lubartów. Do Chwałkowa wraz z rodziną i meblami wrócił we wrześniu 1946 roku. Do końca życia pozostał w Chwałkowie i prowadził gospodarstwo rolne odziedziczone po teściach. Zmarł 23 października 1967 roku, Cecylia zmarła 4 maja 1998 roku. Oboje zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Chwałkowie Kościelnym.

Odznaczenia:
Odznaka pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich
Odznaka Grupy Leszno
Wielkopolski Krzyż Powstańczy ? uchw. RP 04.04-0.119 z dnia 1958-04-04
Medal Niepodległości ? MP 177/1938

ŹRÓDŁA:
Akta ZBoWiD Koło Książ, Koło Śrem
Dokumenty Kazimierza Wawrzyniaka, dowódcy plutonu w 2 kompanii batalionu śremskiego
Centralne Archiwum Wojskowe via WTG Gniazdo
Akta Komisji Weryfikacyjnej Związku Powstańców Wielkopolskich 1936-1939

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe