Franciszek I Wojciechowski
(1897-1939), Chwałkowo Kościelne
Urodził się 8 stycznia 1897 roku w Chwałkowie jako syn młynarza Franciszka Wojciechowskiego i Antoniny z d. Baraniak.
Powstanie wielkopolskie
Był asystentem ks. Jana Ludwiczaka, który zajmował się intensywnym werbowaniem powstańców. Spisywał dla księdza ochotników. Z początkiem stycznia 1919 roku wstąpił ochotniczo do śremskiego batalionu powstańczego i wyruszył z tą formacją na front pod Leszno. Na miejscu otrzymał przydział do 2 kompanii dowodzonej przez chor. Mariana Trawińskiego i walczył na odcinku Pawłowice, m.in. pod Robczyskiem. Nie posiadamy dalszych informacji, jednak jego rok urodzenia wskazuje, że pozostał w wojsku po zakończeniu powstania i być może walczył także na wojnie polsko-bolszewickiej.
We wrześniu 1925 roku został zatrudniony jako nauczyciel gimnastyki i ćwiczeń cielesnych w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy. Ożenił się 31 grudnia 1928 roku w Bydgoszczy z Eleonorą Rosen [-]. Małżeństwo było bezdzietne. Pracował w bydgoskim Gimnazjum nieprzerwanie do wybuchu II wojny światowej. Hitlerowski okupant Bydgoszcz potraktował szczególnie, ponieważ większość inteligencji polskiej była tam napływowa. W połowie października 1939 roku rozpoczęły się masowe aresztowania nauczycieli, księży i urzędników, których przetrzymywano w koszarach i partiami wywożono w nieznanym kierunku. W 1946 roku przypadkiem odkryto masowe groby w Fordonie pod Bydgoszczą (dzisiaj dzielnica miasta). Okazało się, że tu właśnie rozstrzelano wszystkich aresztowanych, miedzy innymi Franciszka Wojciechowskiego. Miejsce to nazwano Doliną Śmierci. Stoi tam pomnik z nazwiskami pomordowanych.
ŹRÓDŁA:
Akta ZBoWiD Koło Książ, Koło Śrem
Dokumenty Kazimierza Wawrzyniaka, dowódcy plutonu w 2 kompanii batalionu śremskiego