Stanisław Marczak
(1902-1979), Książ

Urodził się 21 marca 1902 roku w Zwoli k. Zaniemyśla jako syn Stanisława i Franciszki z d. Śmiłowska. W grudniu 1918 roku przebywał w Książu.

Powstanie wielkopolskie i wojna 1919-1921
27 grudnia 1918 roku wstąpił do oddziału Straży Ludowej w Książu i brał udział w wyprawie do Śremu na rozbrajanie niemieckiego garnizonu w nocy 30 grudnia 1918 roku. 6 stycznia 1919 roku wstąpił ochotniczo do 3 kompanii batalionu śremskiego dowodzonej przez ppor. Tomasza Paula. Ze swoją kompanią został wysłany do Biedruska, gdzie m.in. brał udział w odbieraniu placu ćwiczebnego, a 6 lutego 1919 roku na front pod Rawicz. W trakcie walk pod Rawiczem i Kępnem wcielony do 11 PSWlkp (później 69 PP) przebył ze swoim pułkiem szlak bojowy, w tym walczył na wojnie polsko-bolszewickiej. Odszedł do cywila z macierzystego pułku 14 lutego 1920 roku.

Po zwolnieniu z wojska wrócił do brata Józefa w Książu, lecz już wkrótce wyjechał do pracy we Francji. Wrócił w 1925 roku, ożenił się ze Stanisławą Fiedler i we wczesnych latach 30. zamieszkał z żoną i trójką synów (Stefanem, Tadeuszem i Marianem) w Gdyni, gdzie stworzył firmę produkującą stolarkę budowlaną. Firma wyprodukowała m.in. stolarkę do urządzeń kąpielowych przy gdyńskim molo w Orłowie i dla szpitala w Gdyni. Tuż przed wybuchem II wojny światowej kupił parcelę i dom w Biskupicach Wielkopolskich koło Pobiedzisk z zamiarem wybudowania większego zakładu. W tym domu rodzina spędziła okupację hitlerowską. W 1940 roku urodził się najmłodszy syn Stanisław. Pod koniec wojny w obozie w Żabikowie zginął jego najstarszy syn. Do końca życia mieszkał w Biskupicach, rzadko oddalając się od domu. Mimo zamieszkania poza Książem należał do przedwojennego Związku Powstańców Wielkopolskich Koło Książ, a po wojnie był członkiem tutejszego Koła ZBoWiD-u. Zmarł w Biskupicach 22 listopada 1979 roku i tam został pochowany.

Odznaczenia:
Wielkopolski Krzyż Powstańczy - uchw. RP 11.04-0.899 z dnia 1958-11-04

ŹRÓDŁA:
Akta ZBoWiD Koło Książ, Koło Śrem
Archiwa rodzinne
Centralne Archiwum Wojskowe via WTG Gniazdo
Archiwum Państwowe w Poznaniu
Akta Komisji Weryfikacyjnej Związku Powstańców Wielkopolskich 1936-1939

Nowa odsłona KOLEKCJI Wirtualnej Izby Regionalnej Gminy Książ Wielkopolski oraz nowa kolekcja Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Ksiąskiej powstały przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Śremie wysiłkiem redaktorów WIR - członków Stowarzyszenia Nasza Gmina.
Nad przebudową całej WIR w zgodzie z nową technologią pracujemy.

gir@ffe