Wirtualna Izba Regionalna Gminy Książ Wielkopolski
KOLEKCJE

Choć data powstania Bractwa Strzeleckiego w Książu – rok 1818 – jest wielokrotnie potwierdzona w różnych oficjalnych źródłach, o działalności tej organizacji wiemy niewiele aż do roku 1902. Tu bowiem zaczyna się pierwsza z trzech zachowanych ksiąg protokołów, które szczęśliwie przetrwały wojenne zawieruchy i ponad czterdziestoletni zakaz działalności strzeleckiej w smutnych czasach PRL.

Księga I obejmuje okres od 1902 do 1931 roku.

Księgi obrazują codzienność organizacji, która przed II wojną światową była jedną z najprężniejszych w Książu. Protokóły stanowią niebywałą skarbnicę informacji o działalności naszych poprzedników, zbiór wskazówek etycznych i praktycznych dla nas, kontynuatorów, oraz niebywałą opowieść o naszej lokalnej przeszłości. Są pisane prostym językiem, co ma pewien urok i walor literacki. Do roku 1914 większości wpisów dokonano w języku niemieckim.

W grudniu 2013 dokonaliśmy digitalizacji ksiąg i udostępniamy je w wersji elektronicznej w formacie DjVu [patrz: katalog bibliografia].

Księgi są własnością Kurkowego Bractwa Strzeleckiego im. Bohaterów Wiosny Ludów w Książu Wielkopolskim. Wersja elektroniczna powstała dzięki dofinansowaniu z programu Archiwistyka Społeczna prowadzonemu przez Narodowy Instytut Audiowizualny.

W 1818 roku powstało bractwo strzeleckie w Książu. Wiedzę na temat jego działalności posiadamy od 1902 roku, z zachowanych protokolarzy.

Prawdziwy rozkwit działalności braci strzelców w Książu nastąpił w dwudziestoleciu międzywojennym. Obywatele Książa skupieni w bractwie z niezwykłym zapałem i aktywnością włączyli się w życie społeczności miasta. Uświetniali wszystkie uroczystości o charakterze państwowym, patriotycznym czy religijnym. Na potrzeby swojej działalności pobudowali z własnych środków Ogród Bractwa Kurkowego wraz ze strzelnicą i słynną "tancbudą", która służyła mieszkańcom Książa jeszcze w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku.

Szeregi ksiąskiego bractwa wypełniali najznamienitsi obywatele - członkowie Magistratu z burmistrzem Edmundem Borysem na czele, przedsiębiorcy, kupcy i rzemieślnicy, a także słynny doktor Maksymilian Krybus, kierownik poczty Augustyn Ohla, nauczyciel i późniejszy dyrektor szkoły powszechnej Józef Guzik czy dyrektor banku Jan Cyplik. W "Księdze jubileuszowej Bractwa Kurkowego w Poznaniu" z 1929 roku wymienia się z imienia, nazwiska i rodzaju zajęcia 48 braci kurkowych w Książu.

Próby wznowienia działalności w latach 1946-1948 zakończyła ustawa zakazująca tworzenia organizacji paramilitarnych. Od 2010 roku istnieje w Książu Kurkowe Bractwo Strzeleckie, które kontynuuje działalność szacownych poprzedników.