Wirtualna Izba Regionalna Gminy Książ Wielkopolski

Ludzie

Halina Jagodzińska

właścicielka majątku Baby
[ur. 1905 - zm. 1985]

Źródło: Mchy - wieś i majątek z miejscowościami Brzóstownia, Charłub, Kołacin i Sebastianowo
Autor: Tomasz Jankowski

Miejsce: Brzóstownia

Urodziła się 9 września 1905 roku w Brzóstowni jako córka dyrektora majętności mchowskiej Wojciech Dreyzy i Zofii z d. Żniniewicz. Po nagłej śmierci ojca w 1909 roku wraz z bratem Jerzym Antonim matka wysłała ją do Poznania, gdzie wychowywała się w gronie rodzinnym swej babki Wandy Żniniewicz z Graffów oraz wujostwa Jana i Janiny Żniniewiczów. Oboje wujostwo byli lekarzami i czynnymi społecznikami na terenie miasta Poznania. Od 1915 roku należała do tajnej drużyny harcerskiej im. Emilii Plater w Poznaniu. Będąc harcerką tej drużyny, w latach 1918-1919 brała udział w powstaniu wielkopolskim jako siła pomocnicza Czerwonego Krzyża. Ukończyła gimnazjum im. Dąbrówki w Poznaniu oraz Kursy Rolnicze przy UP. Do rodzinnego majątku nie mogła już wrócić, ponieważ jej matka, po śmierci męża, nie radziła sobie z gospodarowaniem w trudnym warunkach wojennych i musiała majątek sprzedać. Matka przeniosła się do Poznania i w 1921 roku wyszła ponownie za mąż, za dr med. Piotra Czerniawskiego. 2 lipca 1925 roku Halina wyszła za mąż w Poznaniu za dzierżawcę majątku Dębowiec w powiecie cieszyńskim Stefana Idziego Lelesza. W 1928 roku zakupiła z mężem majątek Baby w powiecie Ostrów Wielkopolski. Po śmierci męża 2 czerwca 1931 roku prowadziła samodzielnie majątek obejmujący gorzelnię (o rocznym kontyngencie 18300 litrów spirytusu), 40 krów, 22 konie i 9 źrebaków, 17 jałowic, 13 cieląt, 39 świń i 12 owiec (wg stanu z 1939 roku). 13 czerwca 1937 roku wyszła ponownie za mąż za Józefa Jagodzińskiego. 10 grudnia 1939 roku została wysiedlona przez niemieckiego okupanta ze swojego majątku do Generalnego Gubernatorstwa wraz z matką, ojczymem i synem. Podczas okupacji przebywała z rodziną w majątku Trębaczew pod Nowym Miastem n/Pilicą. Od wiosny 1940 roku prowadziła akcję zaopatrywania w żywność wojskowego Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie oraz podjęła działalność konspiracyjną na terenie obwodu ZWZ (Związek Walki Zbrojnej) Rawa Mazowiecka. Do jej obowiązków należało prowadzenie rozpoznania nieprzyjaciela, ukrywanie ludzi ściganych przez okupanta, doręczanie tajnych rozkazów i meldunków, kolportaż tajnej pracy praz transport broni i amunicji do walczących oddziałów dywersyjnych. Szczególnym ułatwieniem w tej działalności była dobra znajomość języka niemieckiego. Od połowy 1944 roku jako ochotniczka wraz z synem zgłosiła się do walki partyzanckiej w 25 Pułku Piechoty Armii Krajowej Ziemi Piotrkowskiej. Jako łączniczka dowódcy pułku pełniła jednocześnie funkcję sanitariuszki Naczelnego Lekarza 25 PP. Brała udział w walkach partyzanckich 25 PP AK: 07.08.1944 - bój z Wermachtem w Barkowicach-More n/Pilicą, 16.08.1944 - bitwa pod Diablą Góra, 27.08.1944 - rozbrojenie niemieckiej kolonii Jawor, 26.09.1944 - bitwa o Stefanów z oddziałami SS, 28.09.1944 - odwetowa walka, uderzenie na posterunek żandarmerii Przysucha, 12.10.1944 ? bój o Widuch i wyjście z okrążenia, 27.10.1944 ? bitwa o Biały Ług z oddziałami SS, 29.10.1944 - walka i akcja na pociąg pancerny w Rudzie Białaczowskiej, 30.10.1944 - zasadzka pod Bulianowem, likwidacja oddziału "Kozaków", 02.11.1944 ? bitwa k/Huty w lasach przysuskich, 05.11.1944 ? walka nocna Niebo-Piekło. Po zakończeniu wojny nie mogła wrócić do swojego majątku, ponieważ był zajęty przez jednostkę Armii Czerwonej, a następnie został przejęty przez administrację państwową na mocy dekretu o reformie rolnej. Mąż Haliny jako podporucznik rezerwy został zmobilizowany w 1939 roku do 60 Pułku Piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. Podczas kampanii wrześniowej 1939 dostał się do niewoli. Cały okres wojny przebył w Oflagu IIE Gross Born. Po wyzwoleniu wrócił do kraju i objął administrację klucza majątków poniemieckich w województwie szczecińskim. W lutym 1949 roku został zamordowany w więzieniu UB w Lipianach powiat Pyrzyce. Halina z matką i ojczymem przeniosła się do Częstochowy, gdzie mieszkał jej brat. Halina zmarła 4 lutego 1985 roku i została pochowana na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie. Syn Haliny i Stefana Lelesza ? Jerzy Marian urodził się w Cieszynie. W czasie okupacji zgłosił się jako ochotnik do Samodzielnego Oddziału Partyzanckiego "Wicher" AK, a następnie walczył w 1 plutonie 1 kompanii 25 PP. Poległ w bitwie o Stefanów, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz awansowany do stopnia starszego strzelca.

Odznaczenia:
Krzyż Walecznych ? 1944 r.
Srebrny Krzyż Zasługi ? 1944 r.
Krzyż Partyzancki ? 1959 r.
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski ? 1983 r.

Sygnatura: OS-00491
Fot. Kolekcja prywatna | Autor: WIR

Jeśli możesz uzupełnić opis tego obiektu, napisz do nas: wir.ksiazwlkp[@]gmail.com. Użyj sygnatury obiektu (dwie linie wyżej).

Obiekty powiązane.