Wirtualna Izba Regionalna Gminy Książ Wielkopolski

Ludzie

dr Eugeniusz Linette

historyk sztuki, konserwator zabytków
[ur. 1927 - zm. 1986]

Źródło: Wojewódzki Konserwator Zabytków w Poznaniu
Autor: Zofia Kurzawa

Miejsce: Książ [ob. Książ Wielkopolski]

Dr Eugeniusz Linette (1927-1986) autor studium historyczno-urbanistycznego z cyklem fotografii Książa Wielkopolskiego z roku 1962.

Eugeniusz Linette urodził się w Poznaniu 2 listopada 1927 r. W Poznaniu spędził całe życie i tu zmarł 26 grudnia 1986 r. Podczas trudnych lat okupacji także przebywał w Poznaniu pracując w fabryce niemieckiej jako goniec. Po zakończeniu wojny uczęszczał do Liceum im. św. Marii Magdaleny, w którym w 1948 r. zdał maturę. Wtedy to stanął przed trudną decyzją wyboru studiów, w grę wchodziła bowiem edukacja muzyczna, architektura lub historia sztuki. Mimo niezwykłej wrażliwości i trwającej do końca fascynacji muzyką, a także umiejętności plastycznych (sam wykonywał rysunki do swych publikacji), zdecydował się
wybrać historię sztuki. Już w trakcie studiów podjął pracę w Muzeum Wielkopolskim. W pracy magisterskiej, pisanej na seminarium u ks. prof. Szczęsnego Dettloffa, zajął się wczesnogotycką architekturą kościoła dominikanów (obecnie jezuitów) w Poznaniu. Kościół i związane z nim zagadnienia, nie tylko architektoniczne, pojawiały się później w Jego publikacjach jeszcze kilkakrotnie. W roku 1953 przeszedł z Muzeum do urzędu konserwatorskiego, gdzie sprawował funkcję zastępcy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W 1957 r. odbyła się w Poznaniu sesja naukowa zorganizowana przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki poświęcona sztuce baroku. Eugeniusz Linette wygłosił na niej referat na temat architektury sakralnej w Wielkopolsce. Pokłosiem sesji był artykuł zamieszczony w pierwszym numerze "Biuletynu Historii Sztuki" z 1958 r. Od tej pory dzielił swoje zainteresowanie między architekturę gotycką i barokową, z czasem coraz bardziej ciążąc ku tej drugiej. Przedstawiony w referacie temat rozwinął następnie w pracy zbiorowej Dzieje Wielkopolski w rozdziale dotyczącym tej tematyki. W 1958 r. podjął współpracę z Instytutem Sztuki PAN, w ramach której, wraz z żoną Renatą, opracował katalogi zabytków sztuki powiatów nowotomyskiego i oleskiego. W roku następnym został kierownikiem Pracowni Naukowo-Historycznej PP Pracownie Konserwacji Zabytków w Poznaniu. Na tym stanowisku pozostał do roku 1973. Okres pracy w PKZ-ach zaowocował pokaźną liczbą wysoko cenionych studiów historyczno-architektonicznych i historyczno-urbanistycznych, w większości zasługujących na publikację.
Już pierwsza praca w muzeum, w Biurze Wystaw Objazdowych, a także następne - w Wojewódzkim Urzędzie Konserwatorskim, przy opracowywaniu katalogów sztuki i kolejna w PKZ, pozwoliły Mu na bezpośredni kontakt z zabytkami w terenie. Jednocześnie rowerowe objazdy inwentaryzacyjne, w rożnych przecież warunkach, sprzyjały nie tylko dokładnemu poznaniu Wielkopolski, ale też umożliwiały obcowanie z przyrodą, co dla Eugeniusza Linette było niezwykle ważne, stanowiło bowiem nie tylko źródło przyjemności, ale również głębokich przeżyć. Dzielił się nimi z współpracownikami, zwłaszcza w czasie stosunkowo długo trwającego okresu pracy w PP PKZ.
Tam właśnie, mimo całego balastu administracyjnego, bezustannego ponaglania przez kolejne terminy i rozliczenia, potrafił wraz z żoną Renatą i koleżanką z okresu studenckiego Ewą Kręglęwską-Loksowicz, stworzyć niepowtarzalną, często pełną humoru, rodzinno-przyjacielską atmosferę, w której my, młodsi pracownicy, zupełnie nie odczuwaliśmy różnicy wieku, wiedzy i doświadczenia, i z tych ostatnich stale korzystaliśmy.
Równolegle, obok wykonywanych w ramach pracy opracowań, prowadził badania nad architekturą barokową w Wielkopolsce, skupiając się zwłaszcza na działalności architektów pochodzenia włoskiego. W konsekwencji w latach 1969 i 1979 powstały dla Dizionario biografico degli Italiani hasła dotyczące Krzysztofa Bonadury st., Jerzego, Andrzeja i Jana Catenazzich.
Ukoronowaniem tych zainteresowań była przeprowadzona w 1972 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu obrona pracy doktorskiej zatytułowanej Jan Catenazzi - architekt tessyński i jego dzieło w Wielkopolsce i wydanie rok później książki Jan Catenazzi - architekt i jego dzieło w Wielkopolsce. Zainteresowanie i uznanie, jakie wzbudziła ta dogłębnie analizująca dokonania Catenazziego i przypisująca mu szereg dzieł publikacja, stały się zachętą do dalszych badań. Planowaną dysertację habilitacyjną pragnął Eugeniusz Linette poświęcić pracom innego architekta - Krzysztofa Bonadury st. Poszukiwaniom danych archiwalnych, a przede wszystkim wzorców i inspiracji tego twórcy poświęcił wyjazd stypendialny do Włoch w 1982., a pierwsze wyniki badań i przemyśleń zamieścił w rozdziale zatytułowanym Zycie artystyczne - sztuka baroku w I tomie pracy zbiorowej pt. Dzieje Poznania (Poznań 1988).
Cztery trudne lata na stanowisku Konserwatora Zabytków m. Poznania, w trakcie których spotykał się często nie tylko z brakiem zrozumienia, ale i nierzadko złą wolą, przyniosły też duże osiągnięcia. Wspomnieć tu przede wszystkim należy rozpoczęcie przygotowań do rekonstrukcji sklepień i dekoracji sztukatorskiej oraz okazałych wież w kościele bernardynów w Poznaniu.
W drugiej połowie lat siedemdziesiątych podjął pracę w Instytucie Sztuki PAN w Zespole Inwentaryzacji Zabytków w Poznaniu. Napisany przez niego Wstęp oraz rozdział Rozwój przestrzenny Poznania zamieszczone w części I Katalogu zabytków m. Poznania (poświęconej Ostrowowi Tumskiemu i Śródce z Komandorią), wyróżnione zostały nagrodą naukową IS PAN, a przede wszystkim stały się wzorem dla tego typu opracowań i punktem wyjścia do badań związanych z urbanistyką Poznania. Prace nad II częścią Katalogu, obejmującą kościoły śródmieścia, przerwała śmierć.
Zainteresowania i działania Eugeniusza Linette nie zawężały się nigdy do bieżąco wykonywanych prac.
Zawsze czuł się związany z Poznaniem, który był "Jego" miastem, choć był to związek nie pozbawiony krytycznego spojrzenia. W dyskusje nad sprawami dotyczącymi problemów konserwatorskich, architektonicznych lub urbanistycznych angażował się zawsze i w rożnych środowiskach. Jednocześnie nie stronił od popularyzacji wiedzy o sztuce, a także społecznej działalności w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki, gdzie pełnił szereg funkcji, oraz w Komisji Historii Sztuki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Był też człowiekiem towarzyskim, pełnym specyficznego, indywidualnego humoru, mającym czas na spotkania z przyjaciółmi i na pójście do kina na film ulubionego reżysera: Felliniego, Viscontiego, Saury lub Buńuela, a także na spędzenie wakacji nad morzem w ulubionych Dębkach.

Zofia Kurzawa

Sygnatura: OS-00413
Fot. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Poznaniu

Jeśli możesz uzupełnić opis tego obiektu, napisz do nas: wir.ksiazwlkp[@]gmail.com. Użyj sygnatury obiektu (dwie linie wyżej).

Obiekty powiązane.